Bariery na rzekach to budowle, które przegradzają rzekę w poprzek i przecinają jej swobodny przepływ. Wszystkie bariery zaburzają w bardzo istotny sposób nurt rzek i powodują niekorzystne zmiany w ich korycie oraz dolinie. Niszczą ich naturalny charakter i wpływają negatywnie na życie w tych ekosystemach. Przegrody na rzekach są jedną z głównych przyczyn ich złego stanu oraz wymierania gatunków ryb i organizmów związanych z wodami słodkimi.

RODZAJE BARIER:

ZaporaBariera, która blokuje lub ogranicza przepływ wody i podnosząc ją z jednej strony, tworzy zbiornik. Zapory mają różne kształty i rozmiary. Blokując przepływ, jednocześnie ograniczają możliwość migracji różnych organizmów wodnych (np. ryb) oraz uniemożliwiają transport osadów rzecznych.

Zapora 1 Zapora 2

PrógBariera, której celem jest regulacja przepływu lub poziomu wody oraz zatrzymanie osadu. Woda często płynie górą progu. Progi mają różne kształty i rozmiary, ale najczęściej nie przekraczają wysokości 5 metrów.

Próg 1 Próg 2 Prog 3

PrzepustStruktura pozwalająca na przepływ wody np. pod drogą. Przepusty są zazwyczaj osadzone w ziemi. Mają różne rozmiary i kształty – od okrągłych po eliptyczne, kwadratowe lub prostokątne.

Przepust 2 Przepust 1

BródPłytki odcinek koryta rzecznego, który umożliwia piesze lub kołowe przekroczenie rzeki. Często tworzony przez małe spiętrzenie, położenie betonowych płyt w korycie.

Bród 1 Bród 2

JazRuchoma bariera, która kontroluje poziom wody i przepływ poprzez otwieranie się i zamykanie lub zmienną wysokość piętrzenia. Często używany przy stawach rybnych i małych elektrowniach wodnych.

Jaz 1 Jaz 2

RampaStruktura, która ma na celu stabilizację dna koryta oraz redukcję erozji. Większość to podwodne elementy, które nie blokują przepływu wody, a jedynie oddziałują na dno rzeki i brzeg. Często nie przekraczają 1-2 metrów wysokości, mogą przybierać wiele form.

Rampa 1 Rampa 2

Na świecie coraz więcej mówi się o renaturyzacji rzek i udrażnianiu ich dla migrujących organizmów i osadów. W Polsce temat rozbiórki istniejących zapór dalej jest nowością. Organizacje przyrodnicze, w tym Fundacja WWF Polska, starają się doprowadzić do rozbiórki wybranych barier. Żeby móc mądrze (tj. z dużym pozytywnym efektem zarówno dla ludzi, jak i środowiska) usuwać bariery na rzekach, potrzebna jest jednak wiedza o ich liczbie i rozmieszczeniu.

Dołącz do akcji lokalizowania barier i zbierania o nich danych! Pobierz aplikację Barrier Tracker na IOS lub Androida i będąc nad rzeką wprowadź lokalizację i opis napotkanych barier do aplikacji! Aplikacja ta powiązana są z międzynarodowym projektem Amber, którego celem jest zlokalizowanie i opisanie jak największej liczby barier na europejskich rzekach, aby można było rozebrać te niepotrzebne i najbardziej szkodliwe.

Pobierz broszurę „Rodzaje barier”