Poniżej kilka bardzo ciekawych cytatów z publikacji „Czy tam we Włocławku ciągle wpływa na ichtiofaunę Dolnej Wisły? – niektóre dane ichtiologiczne i środowiskowe”, autorstwa Grzegorza Radtke, Rafała Bernasia, Dariusza Płąchockiego, Pawła Prusa i Wiesława Wiśniewolskiego.
Ciężko wskazać pozytywne konsekwencje budowy tamy we Włocławku, za to bardzo łatwo wskazać negatywne konsekwencje środowiskowe.
Polecamy lekturę całego dokumentu.
O środowisku:
„Po przegrodzeniu Wisły we Włocławku, w związku z zahamowaniem transportu rumowiska wleczonego rozpoczęła się silna erozja wgłębna poniżej tamy, powodując radykalne przekształcenie koryta i struktury dna na odcinku rzeki poniżej Włocławka (Habel 2013). Rzędna dna rzeki na znacznym odcinku poniżej zapory obniżyła się o ok. 4 m. Jednocześnie nastąpiły istotne zmiany innych podstawowych parametrów hydrologicznych i hydromorfologicznych (Babiński 1992, Babiński i Grześ 1995, Habel 2013). W wyniku wzrostu parowania wody z powierzchni powstałego zalewu nastąpiło zmniejszenie przepływu w dolnym biegu rzeki. W okresie pierwszych 20 lat jego funkcjonowania straty wody szacowano na 50 m3 w ciągu sekundy, czyli ponad 1,5 mld m3 rocznie (Babiński i Grześ 1995). Ponadto silny wpływ na środowisko wynika ze zmienności przepływów w wyniku pracy hydroelektrowni oraz konieczności zapewnienia warunków żeglugi. Oddziaływanie to uwidacznia się nawet ponad 100 km poniżej zapory (Babiński i Grześ 1995, Habel 2013).”
O rybach:
„Powstanie zapory we Włocławku, poprzez odcięcie szlaku migracyjnego spowodowało silne zmniejszenie populacji gatunków wędrownych w Wiśle, stanowiących wcześniej podstawowy składnik połowów rybackich. Drastyczny spadek połowów dotyczył takich cennych gatunków jak: troć, łosoś oraz certa, wpływając zasadniczo na wielkość ogólnych połowów w całej Wiśle i przyczyniając się do upadku silnie rozwiniętego wcześniej rybactwa. W latach 50. ub. wieku rybactwo w dolnej Wiśle stanowiło istotną gałąź gospodarczą. Połowy stanowiły wówczas ponad 25% ogółu połowów rzecznych w kraju, a przeciętna wydajność rybacka dolnego odcinka rzeki była ponad dwukrotnie większa niż w pozostałych rzekach Polski (Poczopko i Słonowski 1958).”
O zbiorniku:
„Sam Zbiornik Włocławski nie spełnił pokładanych w nim wcześniej nadziei na zwiększenie połowów (Morawska 1968). Wręcz przeciwnie, w obrębie Włocławka połowy w zbiorniku były ponad dwukrotnie niższe niż w tym samym czasie w rzece (Wiśniewolski 1987). Już wcześniej zaznaczano, że w związku z realizacją planu kaskadyzacji Wisły i wybudowaniem kolejnych zbiorników można spodziewać się istotnych strat w gospodarce rybackiej (Backiel 1983). Ówczesne oceny jednak nie uwzględniały dynamiki oraz kierunków współcześnie zachodzących zmian w środowisku Wisły. Wobec zaniku najcenniejszych gatunków wędrownych podjęto próby ich restytucji w oparciu o zarybienia (Sych 1998, Bartel 2002).
Funkcjonowanie zbiornika i tamy we Włocławku, włącznie z hydroelektrownią, wpływa zasadniczo na reżim hydrologiczny Wisły oraz stan koryta w zakresie którego wcześniej nie przewidziano (Babiński i Grześ 1995, Habel 2013). Za najpoważniejsze zagrożenia uważa się zwiększone ryzyko zatorami lodowymi w cofce zbiornika oraz silną erozję wgłębną koryta poniżej tamy. Natomiast zmiany w środowisku przyrodniczym po utworzeniu zbiornika uznane mogą być za katastrofalne (WWF 2001). Dotyczą one także strat ekonomicznych i społecznych.”
Co dalej?
„Zbiornik we Włocławku miał stanowić jeden z elementów kaskadowej zabudowy Wisły (Babiński i Grześ 1995). Już wkrótce po jego wybudowaniu okazało się, że wymaga on dużych nakładów na utrzymanie i remonty. Wśród różnych koncepcji zapobiegających katastrofie ekologicznej rozważana była także opcja stopniowej rozbiórki tamy (Babiński 1992, WWF 2001). Taka koncepcja, pomimo trudności realizacyjnych, w dalszej perspektywie czasowej może okazać się korzystna zarówno z ekologicznego, jak i ekonomicznego punktu widzenia (WWF 2001). Rozwiązanie to eliminuje przyszłe, wysokie koszty związane z budową i utrzymaniem kolejnych zapór i zbiorników, których dalsze funkcjonowanie (podobnie jak w przypadku zapory włocławskiej) także będzie się wiązało z istotnymi trudnościami technicznymi i środowiskowymi. Likwidacja zapór jest współcześnie stosowana w miejscach, gdzie istotnie ograniczają one możliwość migracji cennych gatunków ryb lub stanowią poważne zagrożenie techniczne i środowiskowe (Hart i inni 2002, Sneddon i inni 2017). Po likwidacji tamy
rewitalizacja walorów przyrodniczych rzeki, w tym ichtiofauny, może nastąpić zaskakująco szybko (WCD 2003). O dużym potencjale ichtiofauny Wisły do regeneracji stanowi wielkość rzeki i jej łączność z Bałtykiem.”