Opracowywane obecnie zaktualizowane Plany Gospodarowania Wodami na Obszarach Dorzeczy (II aPGW) nie dają szans na osiągnięcie wymiernej poprawy stanu ekologicznego polskich rzek do roku 2027, a zatem nie zostanie w naszym kraju osiągnięty cel środowiskowy Ramowej Ramowy Dyrektywy Wodnej (RDW). Pokazuje to analiza przeprowadzona przez Fundację WWF Polska, zatytułowana „Ocena realności wykonania działań renaturyzacyjnych zaplanowanych w II aPGW”. Z analizy tej wynika, że w 2027 r. może dojść do sytuacji, w której znacząca część relatywnie łatwych do realizacji działań renaturyzacyjnych niezbędnych do osiągnięcia wymaganego przez RDW dobrego stanu lub potencjału wód płynących nie zostanie wykonana, gdyż działania te nie zostały zaplanowane w II aPGW, natomiast zaplanowane w II aPGW działania o wysokim i bardzo wysokim stopniu trudności realizacji nie zostaną wykonane do roku 2027 ze względu na różne obiektywne trudności.
Analiza wskazuje również, że najbardziej racjonalne ze względów przyrodniczych i ekonomicznych byłoby jak najszybsze i pełne wdrożenie działań renaturyzacyjnych na tych rzekach (tzw. Jednolitych Częściach Wód Powierzchniowych rzecznych, będących jednostkami planistycznymi w Ramowej Dyrektywie wodnej), w przypadku których dla osiągnięcia poprawy ich stanu wystarczy przeprowadzenie działań renaturyzacyjnych bardzo łatwych, łatwych i średnio trudnych do realizacji. Rzeki takie stanowią aż 63% wszystkich rzek, które wymagają renaturyzacji, aby mogły osiągnąć dobry stan ekologiczny. Koszt działań renaturyzacyjnych na tych rzekach, wynoszący ok. 430 mln zł, stanowi zaledwie 13,1% całkowitego kosztu realizacji wszystkich niezbędnych działań renaturyzacyjnych dla polskich rzek rekomendowanych w Krajowym Programie Renaturyzacji Wód Powierzchniowych (KPRWP), opracowanym na zlecenie PGW Wody Polskie. Do podobnych wniosków prowadzi analiza kosztów renaturyzacji w odniesieniu do km bieżących rzek wymagających renaturyzacji. Przykładowo, za ok. 1 mld zł (co stanowi ok. 1/3 całkowitych kosztów wdrożenie KPRWP) na 90% długości rzek wymagających renaturyzacji można wdrożyć wszystkie rekomendowane dla tych rzek w KPRWP działania renaturyzacyjne.
Wcześniejsze analizy przeprowadzone przez Fundację WWF Polska wykazały, że w projektach II aPGW dla żadnej z rzek pilnie wymagających renaturyzacji nie zaplanowano pełnego zestawu działań rekomendowanych dla nich w KPRWP. W przypadku 43% rzek zdiagnozowano brak wdrożenia zapisów KPRWP, a w przypadku pozostałych 57% rzek zapisy KPRWP wdrożono w projektach II aPGW jedynie częściowo.
Wnioski z tych analiz są bardzo niepokojące. W konsekwencji tak poważnych wad projektów II aPGW przypuszczalnie żadna polska rzeka pilnie wymagająca renaturyzacji nie osiągnie do 2027 r. zauważalnej poprawy stanu ekologicznego. Oznacza to, że jako kraj nie spełnimy obowiązku terminowego osiągnięcia celów środowiskowych Ramowej Dyrektywy Wodnej, a środki publiczne przeznaczone na renaturyzację rzek zostaną zmarnotrawione, gdyż zostaną rozproszone na działania, które nie mają szans przynieść oczekiwanego rezultatu, jakim jest osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego rzek.
Jednak wciąż istnieje szansa na poprawienie projektów aktualizowanych Planów Gospodarowania Wodami na Obszarach Dorzeczy przed ich publikacją. Liczymy, że nasze uwagi zgłaszane w konsultacjach społecznych II aPGW zostaną w pełni uwzględnione w ostatecznej wersji tych Planów. Z niecierpliwością czekamy na organizowaną przez PGW Wody Polskie konferencję podsumowującą te konsultacje i na panel dyskusyjny poświęcony renaturyzacji, który odbędzie się 17 listopada br. Jak dotąd żadna z organizacji przyrodniczych zaangażowanych w konsultacje II aPGW nie została zaproszona do udziału w tym panelu.